در حال حاضر بيشترين استفاده مردم از فضاي مجازي، از طريق پيام‌رسان‌هاست و در شرايطي که پيام‌رسان بومي پاسخ‌گوي نياز کاربران وجود ندارد، ظاهرا چاره‌اي جز استفاده از پيام‌رسان‌هاي خارجي از جمله تلگرام نيست و خدمات متنوع و پرزرق‌وبرق اين فضا مي‌تواند گواهي بر اين ادعا باشد.
وايمکس نيوز- در شرايطي که وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات، دبير شوراي عالي فضاي مجازي و ديگر مسوولان حوزه فناوري اذعان دارند که سرعت پيشرفت در اين فضا بسيار زياد است، معقولانه نيست از همه افراد جامعه انتظار داشته باشيم چشم به راه پيشرفت فناوري در ايران و ساخت پيام‌رسان‌هاي داخلي بمانند.
دبيرشوراي عالي فضاي مجازي درباره پيشرفت اينترنت و فناوري مي‌گويد: تاکنون اينترنت افراد را به هم متصل مي‌کرد، ولي در آينده اينترنت، اشياء را به هم متصل خواهد کرد. 6 ميليارد نفر تحت پوشش شبکه‌هاي تلفني قرار دارند. 3.5 ميليارد نفر نيز تحت پوشش شبکه تلفن همراه هستند که حتما در فضاي مجازي حضور دارند. تا سال 2020 اين رقم به 50 ميليارد نفر خواهد رسيد.
به اعتقاد ابوالحسن فيروزآبادي اين ارتباط‌گيري و توسعه فضاي مجازي و حضور افراد در شبکه‌هاي اجتماعي سرعت بسيار بالايي دارد و طي سه سال گذشته توليد محتوا در فضاي مجازي در دنيا دو برابر شده است که اين موضوع نشانه اين است که تحولي در حال وقوع است.
همان‌طور که تا سه سال پيش شبکه‌هاي پيام‌رسان نبودند ولي در حال حاضر 40 ميليون نفر در ايران از اين مزايا استفاده مي‌کنند و ده‌ها ميليون در شبکه‌هاي مجازي حضور دارند.
اگرچه سازندگان پيام‌رسان‌هاي داخلي نيز گاهي گله‌هايي از برخورد دوگانه پيام‌رسان‌هاي داخلي و خارجي دارند، براي مثال مهدي داوري يکي از اين توليدکنندگان معتقد است عدم تبليغات اين پيام‌رسان‌هاي داخلي در صداوسيما نمونه‌اي از اين برخوردهاي دوگانه است، اما نمي‌توان ادعا کرد صرف تبليغات شبکه اجتماعي مانند تلگرام باعث همه‌گير شدن آن بوده است.
در حال حاضر در ايران با توجه به صدرنشيني تلگرام بين پيام‌رسان‌هاي اجتماعي، جمعيتي چندده‌ميليوني در اين فضا هستند که با توجه به اقبال کسب‌وکارهاي مختلف به پيام‌رسان‌ها و شبکه‌هاي اجتماعي براي تبليغات و جذب مخاطب، بي‌توجهي به ماهيت اين فضا مي‌تواند فرصت‌هاي زيادي را از کساني که امکان مشابه‌سازي اين امکانات را دارند، دريغ کند.
ممکن است کارشناسان فضاي مجازي مانند روح‌الله مؤمن‌نسب نقش صداوسيما در آشنايي افراد با پيام‌رساني مانند تلگرام را بسيار پررنگ بدانند و وايبر، واتس‌اپ، لاين، اينستاگرام و تلگرام که جزو محبوب‌ترين و پرکاربردترين پيام‌رسان‌ها و شبکه‌هاي اجتماعي هستند را از محصولات بد تکنولوژي نام ببرند و از صداوسيما به دليل تشويق به استفاده از اين محصول انتقاد کنند، اما بايد توجه داشت در دنياي کنوني و با پيشرفت فناوري به خصوص در ميان جوانان و قشر تحصيل‌کرده، حتي بدون دخالت صداوسيما هم محصولات پرکاربردي مانند اينستاگرام و تلگرام به انحاء ديگر راه خود را باز مي‌کردند.
با اين وجود نمي‌توان نقش فرهنگ‌سازي و آموزش سواد فضاي مجازي به مردم را ناديده گرفت، زيرا از اين راه است که مي‌توان تشخيص داد کدام يک از محصولات فناوري کاربردي‌تر و امن‌تر هستند و همچنين توليد محصولاتي پرداخت که قابليت رقابت با شبکه‌ها و پيام‌رسان‌هاي خارجي را دارند.
طبق آماري که مهدي منتظر قائم -از کارشناسان حوزه فناوري- به آن اشاره مي‌کند، کاربران ايراني در حوزه مصرف در بالاترين سطح استفاده از فضاي مجازي قرار دارند، در شرايطي که مسوولان فرهنگي و ارتباطي کشور همواره به نقش و اهميت توليد محتوا و سياست‌گذاري در اين فضا تاکيد دارند و حرکت در بستر فضاي مجازي براي کاربران و مديران زماني آسان و ثمربخش خواهد بود که ظرفيت‌هاي فضاي مجازي به درستي شناخته شود.
همچنين اگرچه در حال حاضر تلگرام بازار پيام‌رساني را، حداقل در ايران، قبضه کرده است، اما به غير از اين نرم‌افزار روسي، برنامه‌ها و پيام‌رسان‌هاي ديگري نيز وجود دارند که بخواهند وارد بازار شوند، زيرا تا امروز همه به اين موضوع پي برده‌اند که اين فضا، فضاي پويايي است که به سرعت حرکت مي‌کند و پتانسيل بالايي نيز در حوزه اقتصادي دارد.
بنابراين اگر پيام‌رسان‌هاي داخلي و بومي دست به کار نشوند و جاي خودشان را در بازار و دل کاربران ايراني باز نکنند، در صورتي که تلگرام هم نباشد يا فيلتر شود (که البته يافتن فيلترشکن هم براي کساني که با اين فضا آشنا هستند و همواره بازار فيلترشکن را براي کاسبان فيلتر داغ نگه داشته‌اند، دشوار نيست)، نرم‌افزار ديگري خواهد بود که اين بار را به دوش بکشد.
همچنين با وجود اينکه امنيت و حفظ حريم خصوصي در شبکه‌ها و پيام‌رسان‌هاي اجتماعي براي کاربران اهميت زيادي دارد، اما آنطور که وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات مي‌گويد؛ سياست دولت بر اين نيست که در اين فضا نظارت ناشايست باشد، زيرا در صورت نياز و زماني که از سوي قوه قضاييه تشخيص داده شود اين امکان وجود دارد که ارتباطات و فعاليت‌هاي کاربران در تمام فضاها از تلفن همراه گرفته تا اينترنت و شبکه‌هاي اجتماعي داخلي و خارجي رصد شوند و ديگر تفاوتي بين شبکه‌هاي اجتماعي خارجي و داخلي وجود نخواهد داشت.
بنابراين همان‌طور که متوليان فناوري اطلاعات کشور معتقدند، کيفيت و خدمات اين برنامه‌هاست که ميزان محبوبيت و اقبال کاربران را مشخص مي‌کند و به همين خاطر است که بايد با استفاده از راه‌هاي خلاقانه و تلاش براي بهبود کيفيت پيام‌رسان‌ها، به دنبال جذب کاربران ايراني بود.
در شرايطي که امير خوراکيان -معاون محتواي مرکز ملي فضاي مجازي- معتقد است مشکل پيام‌رسان‌هاي داخلي مالي نيست، بلکه دانش فني است و با حمايت وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات از پيام‌رسان‌هايي که بتوانند کاربران قابل قبولي را جذب کنند، بخش خصوصي بايد به اين حوزه وارد شود و در آن صورت ديگر نمي‌توان دلايلي مانند عدم تبليغ در صداوسيما آورد، زيرا آنگاه حق پيام‌رسان‌هاست که اگر از کيفيت دانش فني لازم برخوردارند، شکايت منطقي از اين موضوع کنند و البته افراد نيز خودبه‌خود جذب خدمات برتر خواهند شد.
منبع: ايسنا